Dolaşım Sisteminin Histolojisi / Histoloji ve Embriyoloji Ders Notu / Tıp Fakültesi Dönem 2

---

NOT: Yukarıda Zenginleştirilmiş metin görümündeki PDF halinden okumanızı tavsiye ediyorum. Microsoft Word’te kullanılan bir takım elementler WordPress Editörde desteklenmediği için alttaki yazı düz yazı şeklinde görülmektedir. Lütfen PDF’teki resim şeklinde okuyunuz bu düz yazı kısmı Arama Motorları için eklenmiştir.

---

1-Dolaşım Sisteminin Histolojisi

Kalp

Arter

Ven

Kapiller

Lenfatik Damarlar

Kalp-Dolaşım Sistemi

Dolaşım Sisteminin Genel Yapısı:

• Tunika İntima: En içte endotel + subendoteliyal tabakadan oluşur.
• Tunika Media: Ortada yoğun düz kaslardan oluşur. Matrix düz kas hücreleri tarafından salgılanır. Kasların arasında elastik lifler retiküler lifler proteoglikanlar içerir.
• Tunika Adventitis : Dış tabaka. Longitudinal dizimli tip-1 kollajen ve elastik lifler içerir. Damarı uyaran sinirler bu tabakada bulunur.

Kan Damarlarının İnnervasyonu:

• Tunika Adventitiada sempatik sinir sonlanmaları bulunur. Bu sinirlerden uyarım olur.

Kalp:

Kan pompalar kalbin atriumdaki kalp kasi hücrelerinden atrialnatriüretik faktör salgılanır.

1)Endokardium: En iç tabaka. İçten dışa 4 tabakadan oluşur

1) Endotel : Tek katlı yassı epitel.

2)Subendoteliyal tabaka:Gevşel bağ dokusundan oluşur.Az sayıda düz kas hücresi elastik ve kollojen lifler fibroblast bulunur.

3)Muskola-Elastik tabaka : En kalın tabaka. Elastik lif ve düz kastan oluşur.

4)Subendokardial tabaka: Purkinje demetleri ve kan damarları içerir.

2)Miyokardium: Orta tabaka. En kalın tabaka

-Her yöne uzanan kalp kası hücreleri vardır.Fibröz kalp iskeletine tutunur.

-Kalp kası hücreleri arasında interkalat diskler bulunur.

-Bu tabakada kalbin iletici sistemi yer alır.

-Kalp kası hücreleri Tek çekirdekli olup T tübül sistemi (diad) yapısında.

-Elektriksel uyraıyı üreten ve ileten hücreler’de değişime uğramış kalp kası hücreleridir.

3)Epikardium: En dış tabaka. Diğer adı visseral perikardium

• En dışta mezotel (Tek katlı yassı epitel) bunun altında subepikardiyal tabaka bulunur
• Subepikardiyal tabakada: Venler , sinirler ve sinir gangliyonları , yağ hücreleri bulunur.

Kalbin İleti Sistemi:

SA Düğüm →AV Düğüm → His Demetleri→ Purkinje Lifleri

Endokardiyumun

subendokaridal

tabakasına kadar uzanırlar.

Hücrelerin çapı kalp kası hücrelerinden daha büyük.

(Diğer adı AV DEMET)

-Bağ dokusundan oluşan bir kılıf ile sarılı

-Trigonum fibrosum dextrumu deler.

Bol miktar glikojen içerir

Tübül yok.

Discus interkalaris ile miyokardiuma bağlanır.

Çekirdeğin etrafı glikojenden dolayı açık renk görülür

Düzensiz Sıkı Bağ Dokusu

Kalbin İskeleti:

1)Anulus Fibrosus: Mitral ve triküspit kapakların etrafında.

2)Trigonum Fibrosum: Anulusların arasında

3)Septum Membranacaeum: Septum interventricularenin

membranöz kısmı.

Kalp Kapakçıkları:

• Endotel ve subendoteliyal taba ile sarılıdırlar.
• Fibröz merkez vardır ve bu merkezde elastik ve kollajen lifler bulunur.
• Tabanı anuli fibrosi’ye bağlanır.
• Ventriküllere bakan yüzde korda tendinalar bulunur.

Arterlerde tunika media venlerde ise tunika adventitia daha kalın göürlür

Arteler:

Elastik Arterler: Aort ve büyük dallar

Musküler Arter/Orta Arter : Organlara giden artler.

Arteriyoller: Kan basıncından sorumludurlar.

Elastik artlerde : Tunika adventisia’da damarı besleyen damarlar (vasovasorumlar) bulunur.

• İntima; Endotel(tek katlı yassı epitel) ve subendotelden oluşur. Kalındır.Subendoteliyal dokudaki lifler longitudinal yerleşir.İnternal elastik lamina belirgin değildir, kolaylıkla ayırt edilemez.
• Media; 40-70 kat elastik laminadan oluşur. Bunların arasında düz kas, retiküler lifler ve kondroitin sülfat bulunur.
• Adventisia; elastik ve kollagen lifler içerir. Gevşek bağ dokusundan oluşur. Media ile adventisya arasında membrana elastica externa yoktur.

Musküler arterlerde: Tunika adventisia’da damarı besleyen damarlar (vasovasorumlar) bulunur.

• İntima:Düz kas bulunur.
• Adventisia: Kalın elastik lifler içerir. Lenf kapilleri, vasa vasorum ve sinirler bulunur.
• Membrana elastika interna (dantel gibi görünür) çok belirgindir tunika intima ile tunika media arasında bulunur.
• External elastik lamina büyük olanlarda görülür.
• Media: Bol düz kas bulunur.

Arteriyollerde: Lümeni daha dar ve düzenli.

• External elastik lamina yok.
• Tunika intimada endotel hücrelerinde Weibel-Pabde granülleri bulunur. Bunların içinde Von-Willebrand faktörü (Faktör 8) bulunur ekiskliğinde Hemofili A olur.
• Subendoteliyal tabaka çok incedir, Lamina elastica interna genellikle bulunmaz
• Media 1-5 sirküler düz kas tabakasından oluşur.
• Adventisia incedir, gevşek bağ dokusundan oluşur.
• Lamina elastica externa yoktur.

Metaarteriyoller (Prekapiller Arteriyoller):Devamlılık göstermeyen kas tabaksı içerir.

• Kapillere ayrıldığı yerde Prekapiller sinkterleri vardır. Sfinkteri düz kas hücresi yapar.Bunlar kasılıp kanın kapillere geçmesini engellerse kan arteriyovenöz amastomoz ile direkt arterden vene geçer.

Kapillerler: Tek tabaka endotelden oluşur.

• Endotelin dışında perisit bulunur . Perisitler :Mezonşimal hücre , aktin , miyozin ,tropomiyozin içerir.

Kapiller Tipleri:

1. Sürekli ya da somatik kapillerler;

• Duvarlarında pencere(fenestra) bulunmaması ile karakterizedir.
• Sinir dokusunda, ekzokrin bezlerde, bağ ve kas dokusunda bulunur.
• Sinir dokusunda pinostotik veziküller yoktur.(Kan beyin bariyeri).

2) Pencereli veya visseral kapillerler;

• Endotel hücrelerinde 60-80 nm çapında diaframla örtülü pencereler vardır.BM süreklidir.
• Böbrek, bağırsak ve endokrin organlarda bulunur. Madde değişimi hızlıdır.

3) Pencereli-diaframsız kapillerler;

• Bazal Lamina devamlı
• Böbrek glomerülünde bulunur.

4)Sinüzoidal kapillerler;

• Dolaşımı yavaşlatacak şekilde dolambaçlı, geniş kapillerlerdir
• Endotel hücreleri kesintili bir tabaka oluşturacak şekilde birbirinden geniş boşluklarla ayrılmış durumdadır.
• Endotel hücrelerinin sitoplazmasında diaframsız bol pencere bulunur.
• Bazal lamina devamlı değil kesintilidir.
• Endotel hücreleri arasında makrofajlar bulunur.
• Karaciğer, dalak ve kemik iliğinde bulunur

Kapillerlerin foksiyonları

1) Geçirgenlik;

• intersellüler aralıklar, pencereler, pinostatik veziküller aracılığıyla gerçekleşir.
• Küçük porlar-intersellüler aralıklar, küçük hidrofilik moleküller, su, O2, CO2, glikozu geçirir.
• Büyük porlar; pencereler ve pinostotik veziküller
• Enflamasyonlarda geçirgenlik artar, diapedez
• Histamin, bradikinin geçirgenliği arttırır.-ÖDEM

2)Metabolik fonksiyonları

• Aktivasyon; Anjiotensin I in Anjiotensin II ye dönüşümü
• İnaktivasyon; Bradikinin, seratonin, prostaglandin, norepinefrin, trombin, vb inaktive edilir.
• Lipoliz; Lipoproteinler trigliserid ve kollesterole parçalanır.
• Vazoaktif faktör üretimi; örn; endotelin ve NO

3) Antitrombojenik fonksiyon

• Endotel hücreleri kanın subendoteliyal doku ile ilişkisini keserek antitrombojenik etki gösterir.

Venüller: Arteriyollere göre incedir.Lümeni daha gençiş ve girintili çıkıntılıdır.

Büyük Ven:

• İntima iyi gelişmiştir.
• Media birkaç düzkas ve bol bağ dokusundan oluşur.
• Adventisia en kalın tabakadır. Vaza vazorum bulunur.
• Kalbe boşalan venlerin adventisialarında kalp kası, alt venlerde düz kas bulunur.Bu kaslar sirküler ve longitudinal uzanır. Kalbe doğru peristaltik hareketle kanın yerçekimine karşıt harketini sağlar.

Orta Ven:

• İntima: Endotel+ subendoteliyal tabaka
• Media: İnce düz kas demetleri+retiküler ve elastik lifler
• Adventisia: Kollagenden zengindir.
• Kapakçıklar bulunur.
• Kapakçıklar küçük venlerden itibaren başlamıştır.
• Kapakçıklar lümene uzanan tunika intima katlantılarıdır. Her iki tarafı endotelle örtülü elastik bağ dokusundan oluşur.

Kan damarlarının tümörleri :

• Anjiosarkom: Endotel kökenli
• Hemanjioperisitom: Perisit kökenli

İçinde eritrosit olan ama kan damarı olmayan damar lenfatik damar.

Diapedez:Kan hücrelerinin damar dışına çıkması.

Antitrombojenik Etki: Kanın damar içinde pıhtılaşmasının engellenmesi