Take a fresh look at your lifestyle.

Kan Dokusu ve Hematopoezis Histoloji ve Embriyoloji Ders Notu / Tıp Fakültesi Dönem 2

0 1.572

NOT: Yukarıda Zenginleştirilmiş metin görümündeki PDF halinden okumanızı tavsiye ediyorum. Microsoft Word’te kullanılan bir takım elementler WordPress Editörde desteklenmediği için alttaki yazı düz yazı şeklinde görülmektedir. Lütfen PDF’teki resim şeklinde okuyunuz bu düz yazı kısmı Arama Motorları için eklenmiştir.


 

2-Kan Dokusu ve Hematopoezis

Kan: şekilli elemanlar ve plazmadan oluşur.

Kan dolaşım sistemi dışına çıktığında pıhtılaşır. Pıhtıdan ayrılan kısım SERUM dur.

Serum defibrine bir sıvıdır.

Hematokrit: Bir birim hacimlik kan içerisindeki paketlenmiş eritrositlerin hacim değeridir.

Erkekte Htc: %40-45 Kadında: %35-45

Kanın Şekilli Elemanları:

1)Eritrositler:

  • Kan yaymasında pembe boyanır, çekirdek içermez.
  • Bikonkav disk şeklindedir (daha fazla yüzeye sahip olur)
  • 7.5µ çapında, 2.6-0.8µ kalınlıktadır.
  • Normal şartlarda dolaşım dışına çıkmaz.
  • Oksijen taşıyıcı protein olan hemoglobin ile doludur.

Hemoglobin fazla varsa Hiperkrom boyanır

Hemoglobin az varsa Hipokrom boyanır.

  • Eritrositlerin ömrü 120 gündür.
  • Demir eksikliğinde Hipokrom boyanır ve hücre küçülür (Mikrosit)
  • Makrofaj oluşumunun sebebi B12 Eksikliği / Persiniyöz Anemi
  • Dolanım kanındaki eritrosit sayısındaki değişiklikler:

ANEMİ, POLİSTEMİ (Fazla eritrosit bulunması durumu)

  • Eritrosit çap değişiklikleri:

9µ dan büyükse: MAKROSİT

6µ dan küçükse MİKROSİT

Değişik çaplı eritrositler artmış oranda ise ANİZOSİTOZ denir

  • Eritrosit membranı: %50 protein

%40 lipid

%10 karbonhidrattan oluşur.

Proteinler, integral membran proteinleri ve periferik proteinler hücre iskeletine bağlanırlar.

Eritrositlerin şekil değiştirmesi ve esnekliklerinden sorumludur.

Böylece çok küçük çaplı kapillerlerden geçebilir

  • Spectrin ve aktin; hücre iskeleti bileşenidir. Spektrin hücre zarının hemen altında bulunur.

Band 3 protein ve glycophorin; integral membran proteinidir (iyon kanalları),

Ankyrin , band 4.1 ve pallidin; spektrini band 3 proteine bağlar

Herediter Eliptositoz:

  • Spektrin aktine anormal bağlanır.
  • Bikonkav disl yok elips şeklinde var.
  • Hücrelerin Kırılganlığı yine artar.

Herediter Sferositozis:

  • Spektrin Eksik
  • Frajilite artar
  • Anemi görülür
  • Daha az oksijen taşır.
  • Eritrositler kolay parçalanır

Hemoglobin A1: α2β2 %96

Hemoglobin A2 : α2δ2 %2

Hemoglobin F: α2γ2 %2

Hemoglobin: Oksijen taşıyıcı tetramerik bir proteindir. Hb miktarı arttıkça eozinofilik boyanma artar.

Hb A1C: Diyabetiklerde yüksektir.Glikozillenmiş Hb yapısındadır.

Hb S: Orak hücreli anemide görülür. Beta zincirinde 6.pozisyonda mutasyon sonucu Glutamik asitin yerine valin geçer.

Thalasemi hemoglobin zincirlerinden birinin hatalı sentezi ile oluşur (ß thalasemi)

Oksihemoglobin, hemoglobin oksijen ile bağlandığında

Karbaminohemoglobin; hemoglobin karbondioksit ile bağlandığında

Karboksihemoglobin; hemoglobin karbonmonoksit ile bağlandığında ( geri dönüşümsüzdür )

  • Eritrositler 24-48 saatte RETİKÜLOSİT lerden oluşur. Bu süre içinde retikülositler organellerini kaybeder.
  • Retikülositler içindeki rRNA kalıntıları cresyl blue/ eozin ile mavi olarak gözlenir.

2)Lökosit:

  • Dokulara göç ederek çok yönlü fonksiyonlarını bu bölgelerde yerine getirir
  • Çekirdek şekline göre-mononükleer, polimorfonükleer
  • Stoplazmalarındaki granüllerine göre 2 ye ayrılır
    • GRANÜLOSİTLER: PNL ( polimorfonükleer lökositler)

Spesifik granüller (sekonder g):

Azurofilik granüller (primer g): Bazik boyalarla mor renkte boyanma gösteren granüller. ( bu granüller primer lizozomlara uyar)

gER, GK ve mitokondriondan fakirdirler.

Glikojen içerirler; inflamasyonlu alanlar gibi oksijeni az alanlarda işlev görebilir ( glikojen enerji kaynağı)

    • AGRANÜLOSİTLER: MNL ( mononükleer lökositler) Spesifik granül içermez, fakat azurofilik granül içerir

Agranülositler:

-Lenfosit

-Monosit

  • Yalnızca lenfositler dolaşıma tekrar dönebilir diğerleri ölür.

Granülositer:

-Nötrofil

-Eozinofil

-Bazofil

2.1)Nötrofil: 12-15µ çapında

  • Çekirdek 3-5 loblu, ince kromatin iplikcikleriyle bağlanır
  • Dolanım kanındaki lökositlerin % 60-70 ini oluşturur.
  • Nötrofil, mikroorganizmalara karşı vücudu korur. Bakteriyel enfeksiyonlarda sayısı artar.
  • Kandaki yarıömrü 6-7 saattir. Bağ dokusunda 1-4 gün yaşayabilir.
  • Fonk: bakterilerin yıkımı ve fagositozdur.
  • Spesifik Granüller: Tip IV kollegenaz, fosfolipaz A2, lactoferrin, lyzozim, fagositin, alkalen fosfata
  • Azurofilik Granüller: Lizozomlardır. Daha büyük ve daha az sayıdadır.

2.2)Eozinofil:

  • Lökositlerin % 2-4 ü
  • Çapları 12-15µ
  • Sayısı AŞIRI DUYARLILIK REAKSİYONLARINDA ARTAR!
  • Çekirdek 2 loblu
  • ER, Golgi iyi gelişmemiş
  • Mitokondri sayısı az
  • Eozin ile boyanan sayısı 200 kadar olan büyük granüller içerir:
  • Spesifik gr; Giemsa ve Wright boyaları ile pembe boyanır. Büyük ovoid şekilli granüllerdir. Granülün uzun eksenine paralel ve merkezi yerleşmiş KRİSTAL ÖZ ‘ü bulunur. Kristal öz argininden zengin bir protein olan major bazik protein içerir. Granülde eozinofilik katyonik protein ve eozinofilik peroksidaz ve hidrolitik enzimlerde bulunur. Bunlar bazı parazitlerin öldürülmesinde etkindir. Ayrıca Ag+Ab komplex hidrolizini yapar
  • Azurofilik granüller: lizozomlardır
  • FONK: parazitlerin yıkımı ve antijen+ antikor kompleksinin fagositozudur.

2.3)Bazofil: %1,

  • Çap 12-15 µ
  • Çekirdek loblanması düzensizdir, S şeklindedir, daha az yoğun kromatin içerir
  • Spesifik granüller: bazik boyalarla metakromatik boyanır (histamin, heparin, eozinofil kemotaktik faktör, nötrofil kemotaktik faktör, peroksidaz içerir). Mast hüc. Granülleri ile benzerlik gösterir
  • Granüllerde myelin figürler içerir
  • Azürofilik granüller: lizozomlardır
  • 2.4)Lenfosit: (% 20-30)
  • Viral enfeksiyonda sayıları artar !!!
  • Belirleyici yüzey moleküllerine göre birkaç gruba ayrılır
  • Çap 6-8 µ küçük boy lenfosit . Dolanım kanında yüksek oranda bulunur
  • Çap 18 µ büyük boy. T ve B lenfositlere farklılaşır
  • B Lenfositler uyarıldıklarında plazmositlere dönüşürler.
  • Çekirdek yuvarlak bazen küçük bir çöküntü içerir, yoğun kromatinli.Heterokromotik.
  • Stoplazması çok az
  • Sitoplazmada; sentriol ile ilişkili küçük golgi, az sayıda mitokondriyon,çok sayıda serbest ribozom, birkaç azurofilik granül içerir
  • Antikor sentezledikleri için çok sayıda ribozom bulunur.

2.5)Monosit: % 2-10

  • Çap 12-20 µ Lökositlerin en büyükleridir
  • Çekirdek oval at nalı veya böbrek şeklinde ve kromatin içeriği azdır Daha soluk boyanır.
  • Stoplazması bazofiliktir, küçük çaplı azurofilik granüller içerir. (lizozom)
  • Çok sayıda mitokondriyon, az gER ve poliribozomları vardır. Golgi cisimciği diğer lökositlere oranla lizozom sentezinde rol aldığı için iyi gelişmiştir.
  • Hücre yüzeyinde çok sayıda mikrovillus ve pinositotik veziküller bulunabilir
  • Monosit bağ dokusuna geçince makrofajlara farklılaşır

Karaciğer; Kupffer hücresi

Merkezi Sinir Sistemi; Mikroglia

Deri; Langerhans hücresi

Kemik; Osteoklast

3)Trombosit: Çap 2-4 µ

  • Çekirdek yok, yaşam süresi 8-12 gün
  • Kİ de megakaryositler tarafından üretilir
  • Kanın pıhtılaşmasını uyarır
  • Kan damar duvar hasarını onarır
  • Kanın damar dışına çıkmasına engel olur
  • Trombositler: Dışta hiyalomer ve içte granülomerden oluşur. Membran dış yüzünde glikoproteinden zengin bir manto tabakası vardır ( adhezyonu sağlar)
  • Hyalomer; soluk mavi boyanan şeffaf periferal bölgedir. Membrana yakın yerleşen aktin flamentleri; trombositlerin hareketinden ve adhezyonundan sorumludur
  • Trombositlerde plazma zarının stoplazma içine girmesiyle oluşan yüzeye açılan kanaliküler sistem bulunur.
  • Manto tabakası adhezyonu sağlayan yapıdır.
  • Disk şeklinin oluşmasını mikrotübüller sağlar.
  • Granülomer; mor boyanan granüllerin yerleştiği merkezi kısımdan oluşur.
  • Az sayıda mitokondri, nadiren golgi ve ribozomlar ve glikojen partikülleri ve trombosit kaynaklı büyüme faktörü ve trombositlere özgü proteinleri içerir. Granüller;
    • Delta gr; yoğun granüllerdir,
    • Alfa gr; fibrinojen, TGF (Trombosit Graft Faktör), diğer proteinler. Işık mikroskobunda görülen granüllerdir.
    • Lamda gr; lizozomlardır

Hematopoez

  • KEMİK İLİĞİ; vücut ağırlığının %5 ini oluşturur. Uzun kemiklerin medüller kanalları ve spongioz kemiklerin boşluklarında yerleşir
  • Stroma, sinüzoidal kapillerler ve hemopoetik kordonlar dan oluşur.
  • Stroma: Retiküler hücre, makrofajlar, yağ hücreleri ve retiküler lifler.
    • Matriks:Tıp I, III kollogen lifler, fibronektin, laminin, Hemonektin(Hücreleri matrikse bağlar), proteoglikanlar içerir.

Kırmızı Kemik İliği: Olgun kan hücreleri ve hemopoetik kök hücrelerle sıkıca doldurulur. Olgun eritrositlerin bol olduğu aktif Kemik İliği

    • Fonks: kan hüc üretilmesi ve eritrositlerin yıkılması sonucu demirin hemoglobinden serbestleştirilerek depolanmasıdır

Sarı Kemik İliği: yaşın artmasıyla Kİ daha az aktifdir. Giderek yağ hücreleriyle dolar. Kİ büyük kısmı inaktifdir, sarı renktedir

Eritropoez (Eritrosit Yapımı):

  • Eritrositler kemik iliğinde yapılır.
  • En gençten olguna doğru şu sırayı izler:

Proeritroblast, Bazofil eritroblast, Polikromatofil eritroblast, Ortokromatofil eritroblast, Retikülosit ve Eritrosit.

  • Normal eritropoezdeki eritroblastlara normoblast da denir.

Granülositlerin Olgunlaşması / Granülopez

Miyeloblast: Sitoplazmada granüller bulunmaz.

Promiyelosit: Golgi kompleksi gelişmiştir. Azurofilik Granüller ilk bu aşamada oluşur.

Miyelosit: Spesifik Granüller oluşmaya başlar. Golgi kompleksi mevcuttur.

Metamiyelosit: Gogli kompleksi otofaja uğrar. Çekirdek şekil almaya başlar.

Miyeoloblast- Nötrofil:

  • Dolaşıma katılırlar bir kısmıda damar kenarında bulunurlar eğer kas aktivitesi artarsa bunlarda dolaşıma katılabilir. Uyarıyla Diapidez yapabilirler infeksiyon durumunda.
  • Prolenfosit evresinde bir kısmı Timusa göçer ve T Lenfosite farklılaşırlar.
  • Bazıları kemik iliğinde kalarak B Lenfositleri oluştururlar.

Megakaryoblastlar: 15-50µm

  • Promegakaryosit öncülü bir hücredir ki promegakaryosit de megakaryosite dönüşür.
  • Hücre çekirdeği büyük ve lobludur (Poliploidi).
  • Çok sayıda çekirdekçik
  • Sitoplazma bazofilik.

Megakaryositler: 35-150µm

  • Hücre çekirdeği büyük ve lobludur (Poliploidi). Bu nedenle ışık mikroskobu altında birden çok çekirdek varmış gibi gözükebilir.
  • Çekirdekçik yok.
  • Alfa- lamda granüller

Platletler:

  • Megakaryositlerden türerler.
  • Kanın pıhtılaşmasında görevli.
  • Karaciğer ve dalaktaki makrofajlar tarafından sindirilir.

Aplastik Anemi: Hemoglobin olmaması durumu.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.