Merhaba Dünya Bu Şimdilik bir deneme yazısıdı
Üst Solunum Yollarının Histolojisi Histoloji ve Embriyoloji Ders Notu / Tıp Fakültesi Dönem 2
NOT: Yukarıda Zenginleştirilmiş metin görümündeki PDF halinden okumanızı tavsiye ediyorum. Microsoft Word’te kullanılan bir takım elementler WordPress Editörde desteklenmediği için alttaki yazı düz yazı şeklinde görülmektedir. Lütfen PDF’teki resim şeklinde okuyunuz bu düz yazı kısmı Arama Motorları için eklenmiştir.
5-Üst Solunum Yollarının Histolojisi
1)İletici bölüm: Burun boşluğu, nazofarinks, larinks, trakea,bronşlar,bronşioller ve terminal bronşioller
2)Solunum bölümü: respiratuar bronşioller alveoler kanallar ve alveoller.
- Gaz değişimi esas olarak alveollerde gerçekleşir.
- Ventilasyon mekanizması: göğüs kafesi, interkostal kaslar, diyafragma, akciğerlerin elastik ve kollagen yapılarından oluşur.
Hava yolunu açık tutan yapılar
- Kıkırdak: Lamina propriada bulunur.Larinkste bütün lümeni sarar, tek parçadır.
- Trakeada C şeklindedir. Açık kısımda düz kas ve elastik lifler bulunur. Bronkuslarda parçalıdır.
- Elastik lifler ve düz kas lümene daralıp genişleyebilme yeteneği kazandırır.
- Distale gidildikçe kıkırdak azalırken elastik lifler ve düz kas artar.Ayrıca salgı ve goblet hücreleride azalır
Havanın uygun hale getirilmesi
- Temizleme: vibrisealar (Burun Kılı), mukus, silier hareket
- Nemlendirme; seröz bezler
- Isıtma: yüzeyel kan damarları tarafından gerçekleştirilir.
Solunum Epiteli:
- Yalancı çok katlı silyalı prizmatik epitel: Bronşiollerde tek katlı prizmatik-terminal bronşiollerde tek katlı kübik olur.
Bu epitelde 5 ana hücre tipi bulunmaktadır:
- Silyalı prizmatik hücre:Sayıca en fazla olan hücrelerdir. immotil siliya sendromu
- Goblet hücresi:Mukus salgılayarak epitel yüzeyini yumuşatır ve korur.
- Fırçamsı hücreler: Apikal yüzlerinde çok sayıda mv içerir. Bazal yüzlerinde afferent sinir sonlanmaları bulunur. Bunlar duyu reseptörleri olarak kabul edilirler.
- Küçük granüllü hücreler(Kulchitsky hücreleri) :Diffüz nöroendokrin sisteme ait olan hücrelerdir.
- Bazal hücreler:Mitoz etkinliği yüksek olan ve diğer hücre tiplerini oluşturan kök ve öncül hücrelerdir.
- Travmaya açık bölgelerde, epitel çok katlı yassı olur.
- Sigara içenlerde, goblet hücre sayısı artar, CO siliyalı hücreleri azaltır.-konjesyon, metaplazi gelişir.
Burun Boşluğu:
- Vestibül ve nazal fossalardan oluşur.
- Vestibül: (Çok Katlı Yassı Epitel) Burnun dış ortama açılan en ön ve geniş bölümüdür. İskeleti kıkırdak oluşturur. Deri burun deliklerinden girer ve kısmen devam eder.
- Yağ ve ter bezleri ve vibrisealar bulunur.
- Epitel vestibülde keratinli yapısını kaybeder ve nazal fossaya girerken solunum epiteline dönüşür.
Nazal Fossalar:
- Nazal septumla ayrılmış 2 kavernöz odacıktır.
- Lateral duvarda konkalar bulunur.
- Üst konkada koku epiteli, orta ve alt konkada solunum epiteli bulunur.
- Konkalar turbilans oluşturarak hava akımını yavaşlatırlar.
- Errektör cisimcikler: konkaların lamina propriasında bulunan venöz pleksuslar.Dönüşümlü olarak dolar ve epitelin toparlanmasını sağlarlar.
Havanın Isıtılması:
- Kan arkadan öne hava akımıyla ters yönde akar ve havayı ısıtır.
Nazal Mukoza:
- Solunum epiteli
- Lamina propriada:
- Müköz ve seröz bezler
- Erektör cisimcikler
- Nazal mukoza kemiğin periosteumuna yapışıktır.
Olfaktör Mukoza-Koku Epiteli:
- Nazal fossanın tavanında yer alır.
- -Olfaktör hücreler: dendiritik uçta olfaktör vezikül, nonmotil silia içeren bipolar nöronlardır.
- -Destek hücreleri: mekanik ve metabolik olarak olfaktör hücreleri desteklerler.
- Bazal hücreler: Progenitör (ata) hücrelerdir.
Lamina Propria:
- Periosta yapışıktır.
- Kan ve lenf damarları
- Miyelinsiz olfaktor sinir aksonları ve miyelinli aksonlar
- Olfaktör bezler(Bowman bezleri); seröz bezlerdir. Mukozayı sürekli olarak yıkarlar.
Paranazal Sinüsler:
- Frontal, maksiller, etmoid ve sfenoid kemik içerisindeki kör boşluklardır.
- Küçük deliklerle burun boşluğuna drene olur.
- Az sayıda goblet içeren solunum epiteliyle döşelidir.
- Lamina propria az sayıda bez içerir. Periosta yapışıktır.
- Sinüzit-drenaj bozukluğu
- Kronik sinüzit-kartegener sendromu (Silyalarda hareketsizlik var. Tekrarlayan sinuzit)
Nazofarinks:(Yutak)
- Farinksin ilk bölümüdür. Farinks yutak demek
- Aşağıya doğru orofarinksle devam eder.
- Yumuşak damakla temas ettiği bölümde solunum epiteliyle örtülüdür.
Larinks: (Gırtlak)
- Farinksi trakeaya bağlayan düzensiz bir tüptür.
- Lamina propriada kıkırdaklar bulunur.
- Tiroid, krikoid ve aritenoidin çoğu-hiyalin
- Epiglottis, kuneiform, kornikulat ve aritenoidin uçları-elastik kıkırdaktır.
- İntrinsik kaslar-çizgili kastır.
Epiglottis: (Elastik Kıkırdak)
- Larinksin kenarından farinkse uzanır.
- Lingual yüzü ve laringeal yüzün apikali çok katlı yassı epitelle, geri kalan kısmı solunum epiteliyle örtülüdür.Epitel katlantıların uçlarında çok katlı yassı.Ventrikülün derinliklerinde çok katlı prizmatik
- Lamina propriada karışık seröz ve müköz bezler bulunur.
- Yalancı ses telleri-vestibüler katlantı: Epiglottisin altında larinks lümenindeki ilk mukoza katlantılarıdır. Genellikle solunum epiteliyle döşelidir. Lamina propriada seröz bezler bulunur.
- Gerçek ses telleri: Çok katlı yassı epitelle örtülüdür. Vokal katlantıların içinde parelel elastik liflerden oluşan vokal ligament ve çizgili kastan oluşan vokal kaslar bulunur.Hava bu aralıktan geçerken ses oluşur.
Trakea: (Hiyalin Kıkırdak)
- Larinksin tabanından iki primer bronkusun ayrımına kadar uzanan yaklaşık 10 cm uzunluğunda ince bir tüptür.
- Solunum epiteliyle döşelidir.Kalın bir bazal lamina vardır.
- Lamina propria gevşek bağ dokusundan oluşur.Lenfosit, mast hücresi, plazma hücreleri eozinofil bulunur. Diffüz veya nodüler lenfatik doku bulunabilir.
- Submukoza daha sıkı bağ dokusundan oluşur.Kollagen ve elastik liflerden daha zengindir.Lenfatik doku bulunur.Seröz ve müköz bezler bulunur.
- Submukoza ile adventisia arasında C şeklinde kıkırdaklar bulunur.C nin uçları arasında fibroelastik ligament ve düz kas bulunur.
- Lig aşırı gerilmeyi önler.Kas kontraksiyonu lümeni daraltır.(öksürük refleksi) Hava pasajını arttırır.
- Trakeayı mediastinumdaki diğer komşu organlara bağlar.
- Gevşek bağ dokusundan oluşur.
- İçinde damarlar, sinirler ve lenfatikler bulunur.
- Adventisia:
Sigara:
- Travmaya cevap olarak epitelin bazal laminası kalınlaşır. Yer yer epitel çok katlı yassı epitele değişir-metaplazi-CA öncülü (Metaplazi Geri dönüşümlü Anaplazi Kesin olarak geri dönüşümsüz)
- Partikülleri temizlemek için goblet hücreleri artar.
- CO cilia aktivitesini azaltır.
- Sonuç olarak temizleme tam yapılamaz ve akciğerler saldırıya açık hale gelir.