Solunum Yolları ve Akciğerler Histoloji ve Embriyoloji Ders Notu / Tıp Fakültesi Dönem 2

---

NOT: Yukarıda Zenginleştirilmiş metin görümündeki PDF halinden okumanızı tavsiye ediyorum. Microsoft Word’te kullanılan bir takım elementler WordPress Editörde desteklenmediği için alttaki yazı düz yazı şeklinde görülmektedir. Lütfen PDF’teki resim şeklinde okuyunuz bu düz yazı kısmı Arama Motorları için eklenmiştir.

---

6-Solunum Yolları ve Akciğerler

1)İletici bölüm: Burun boşluğu, nazofarinks, larinks, trakea,bronşlar,bronşioller ve terminal bronşioller

2)Solunum bölümü: respiratuar bronşioller alveoler kanallar ve alveoller.

3 Sekonder Bronkusa Ayrılır Tekrar bölünür ve 10 Tersiyer Bronkus oluşur

Bronkuslar

Trakea → Sağ Primer Bronkus →Akciğer İçine Girer

→ Sol Primer Bronkus→ Akciğer İçine Girer

2 Sekonder Bronkusa Ayrılır Tekrar bölünür ve 8 Tersiyer Bronkus oluşur

• Sağ bronkus daha geniş ve kısadır

Bronkusların Yapısı:

• Trakeaya benzer .Kıkırdak parçalıdır ve distale gidildikçe azalır ve parçalar küçülür.
• Çap 5mm’ye düştüğünde artık kıkırdak görülmez ve bronşiol adını alır.
• Epitelde goblet hücreleri ve bezler de distale gidildikçe azalır. Bronşiolde bez yoktur.
• Düz kas ve elastik lifler distale inildikçe artar.
• Mukoza: Epitel: yalancı çok katlı silyalı prizmatik epiteldir.Boyu distale gidildikçe azalır.Bazal membran distale gidildikçe incelir.
• Lamina propria: trakeaya benzer yine çap inceldikçe incelir. Düz kas artar
• Submukoza: gevşek bağ dokusu, seromüköz bezler, lenfoid doku
• Kıkırdak:
• Adventisia:

Tersiyer bronkus /Segmantel Bronkus

Epitel:Yalancı çok katlı silyalı epitel

Lamina Propria: Kas

Submukoza:Lenfoid doku ve bez

Kıkırdak:

Adventisia: Lenfoid doku

Bronşioller

• Kıkırdak ve bez bulunmaz.
• Başlangıç kısımlarında epitelde az sayıda goblet hücresi bulunur.
• Epitel boyu gittikçe alçalır.
• Terminal bronşiolde silyalı tek katlı prizmatik-kübik olur.
• Terminal bronşiollerde Clara hücreleri bulunur
• Lamina propria: Bol miktarda düz kas ve elastik lif bulunur.
• Düz kas N.Vagus (Parasempatik)ve sempatik sinirler tarafından innerve edilir. Parasempatik-kostriksiyon, Sempatik-dialatasyon
• Nöroepiteliyal cisimcikler: Salgı granülü içeren kolinerjik sinir sonlanmaları alan hücrelerdir.
• Kulchitsky hücreleri bulunur bunlar diffüz nöroendokrin sistem hücreleridir.

Terminal bronşiol

• Yalancı çok katlı silyalı prizmatik epitelden tek katlı prizmatik ve kübik epitele geçiş. !!
• Clara hücreleri bulunur
• Clara hücreleri, luminal yüzeyi koruyan sürfaktan benzeri bir madde salgılarlar.Rejenerasyon ve detoksifikasyon.

2)Solunum bölümü: -Respiratuar Bronşioller

-Alveoler Kanallar

-Alveoller

Respiratuar Bronşiol

• Terminal bronşiol 2-3 respiratuar bronşiole bölünür.
• Epitel silyalı kübikten tek katlı yassıya değişir.
• Clara hücreleri vardır.
• Epitel altında düz kas ve elastik lifler bulunur.
• Alveollere açılır.

Alveoler Kanal

• Respiratuar bronşiol duvarında açılan alveoller dışında yapı kalmayınca alveoler kanal adını alır.
• Tek katlı yassı epitelle döşelidir. Alveol köşelerinde lamina propriada düz kas bulunur.(sfinkter)
• Alveoler kanalların distalinde düz kas yok olur. Elastik ve kollagen lifler destek oluşturur.
• Atrium-alveol keseleri-alveoller ,elastik ve retiküler liflerle sarılıdır. Elastik lifler genişlemeyi sağlar, retiküler lifler aşırı gerilmeyi ve yırtılmayı önler.

Alveoller:

• Keseciklerdir.Gaz değişimini gerçekleştirirler
• Alveol duvarı; Tip I ve Tip II pnömositler vardır.
• Tip I pnömositlerde gaz değişimi gerçekleşir.
• İnteralveoler septumda; kapillerler, fibroblastlar, makrofajlar, mast hücreleri, kollagen ve retiküler lifler bulunur.
• Kapillerler ve bağ dokusu matriksi interstisyumu oluşturur.

Tip I Alveoler Hücreler:

• İnce kısımda sürfaktan dönüşümünde görevli pinositotik veziküller bulunur.
• Tip I pnömositlerde gaz değişimi gerçekleşir.
• Kan hava bariyerini oluşturan elemanlardan biridir.
• Tip I alveoler hücrenin sitoplazması
• Tip I hücre ile endotel hücresinin kaynaşmış bazal membranı
• Kapiller endotel hücresininsitoplazmasından oluşur.

Kan-Hava Bariyeri:

Tip II Alveoler Hücreler:

• Kübik hücrelerdir.
• Tipik salgı hücreleridir. Mitokondri, gER, golgi, lameller cisimcikler ve mikrovillusları bulunur.
• Pulmoner Sürfaktan salgılarlar.
  • • Yüzey gerilimini düşürür-inspirasyon kolaylaşır.
    • Ekspirasyonda alveoller kollabe olmaz.
    • Prematürelerde sürfaktan eksikliğine bağlı hiyalen membran hastalığı görülür.
    • Bakterisidal etki gösterir.

Aveoler Makrofaj (Toz hücreleri):

• Alveoler septumda bulunur.Monositlerden kaynaklanır.
• Alveol lümenindeki partiküller Tip I hücrelerinin pinostatik vezikülleri ile makrofajlara iletilir.

Kalp Yetmezliği Hücreleri:

• Konjestif kalp yetmezliğinde alveollerdeki eritrositler makrofajlar tarafından fagosite edilir.
• Hemosiderin içeren bu hücrelere kalp yetmezliği hücreleri denir.

Septumdaki Diğer Hücreler:

• Fibroblatlar: Tip I ve tip III kollagen, elastik lifler ve glikozaminoglikanları sentezler ve salgılar. Parankimanın %15-20’si kollagen.Tip I-hava yolları ve plevrada, Tip III-alveollerde bulunur.

Akciğer fibrozisi- kollagen artışı

Eksikliği- amfizem

• Mast hücreleri
• Kontraktil hücreler– alveol bazal yüzünde bulunur.Aktin ve miyozin içerir.
• Bronşiol
• Küçük Arter
• Alveoller
• Alveoler porlar:Basıncı eşitler, kollateral hava dolaşımını sağlar.

Akciğer:

Alveol Epitelinin Yenilenmesi:

• Tip II hücreler mitotoik aktiviteye sahiptir. Tip I hücrelere dönüşerek rejenerasyonu sağlarlar.

Plevra:

• Visseral ve pariyetal yapraklar hillumda birleşir.
• Kollagen ve elastik lifler içeren ince bağ dokusu ve mezotelden oluşur.
• Visseral plevranın lifleri parankimada devam eder.

Lenf Damarları:

• Bronş ve pulmoner damarları izler. İnterlobüler septumda bulunur ve hillumdaki lenf düğümlerine açılır.Buna derin ağ denir.
• Visseral plevrada yüzeyel ağ oluşur ve lenf damarları hiluma ilerleyerek interlobüler sepuma girer ve akciğer dokusuna girer.
• Lenf damarları alveoler kanalların distalinde bulunmaz.

Akciğerlerin Kan Damarları:

• Venüller hava yollarından uzağa interlobüler septuma girer-venler bronş ağacını izler ve hiluma ulaşır.
• Besleyici damarlar respiratuar bronşiollere kadar dağılır burda pulmoner arterlerle anastomozlaşır.

6-Solunum Yolları ve Akciğerler

1)İletici bölüm: Burun boşluğu, nazofarinks, larinks, trakea,bronşlar,bronşioller ve terminal bronşioller

2)Solunum bölümü: respiratuar bronşioller alveoler kanallar ve alveoller.

3 Sekonder Bronkusa Ayrılır Tekrar bölünür ve 10 Tersiyer Bronkus oluşur

Bronkuslar

Trakea → Sağ Primer Bronkus →Akciğer İçine Girer

→ Sol Primer Bronkus→ Akciğer İçine Girer

2 Sekonder Bronkusa Ayrılır Tekrar bölünür ve 8 Tersiyer Bronkus oluşur

• Sağ bronkus daha geniş ve kısadır

Bronkusların Yapısı:

• Trakeaya benzer .Kıkırdak parçalıdır ve distale gidildikçe azalır ve parçalar küçülür.
• Çap 5mm’ye düştüğünde artık kıkırdak görülmez ve bronşiol adını alır.
• Epitelde goblet hücreleri ve bezler de distale gidildikçe azalır. Bronşiolde bez yoktur.
• Düz kas ve elastik lifler distale inildikçe artar.
• Mukoza: Epitel: yalancı çok katlı silyalı prizmatik epiteldir.Boyu distale gidildikçe azalır.Bazal membran distale gidildikçe incelir.
• Lamina propria: trakeaya benzer yine çap inceldikçe incelir. Düz kas artar
• Submukoza: gevşek bağ dokusu, seromüköz bezler, lenfoid doku
• Kıkırdak:
• Adventisia:

Tersiyer bronkus /Segmantel Bronkus

Epitel:Yalancı çok katlı silyalı epitel

Lamina Propria: Kas

Submukoza:Lenfoid doku ve bez

Kıkırdak:

Adventisia: Lenfoid doku

Bronşioller

• Kıkırdak ve bez bulunmaz.
• Başlangıç kısımlarında epitelde az sayıda goblet hücresi bulunur.
• Epitel boyu gittikçe alçalır.
• Terminal bronşiolde silyalı tek katlı prizmatik-kübik olur.
• Terminal bronşiollerde Clara hücreleri bulunur
• Lamina propria: Bol miktarda düz kas ve elastik lif bulunur.
• Düz kas N.Vagus (Parasempatik)ve sempatik sinirler tarafından innerve edilir. Parasempatik-kostriksiyon, Sempatik-dialatasyon
• Nöroepiteliyal cisimcikler: Salgı granülü içeren kolinerjik sinir sonlanmaları alan hücrelerdir.
• Kulchitsky hücreleri bulunur bunlar diffüz nöroendokrin sistem hücreleridir.

Terminal bronşiol

• Yalancı çok katlı silyalı prizmatik epitelden tek katlı prizmatik ve kübik epitele geçiş. !!
• Clara hücreleri bulunur
• Clara hücreleri, luminal yüzeyi koruyan sürfaktan benzeri bir madde salgılarlar.Rejenerasyon ve detoksifikasyon.

2)Solunum bölümü: -Respiratuar Bronşioller

-Alveoler Kanallar

-Alveoller

Respiratuar Bronşiol

• Terminal bronşiol 2-3 respiratuar bronşiole bölünür.
• Epitel silyalı kübikten tek katlı yassıya değişir.
• Clara hücreleri vardır.
• Epitel altında düz kas ve elastik lifler bulunur.
• Alveollere açılır.

Alveoler Kanal

• Respiratuar bronşiol duvarında açılan alveoller dışında yapı kalmayınca alveoler kanal adını alır.
• Tek katlı yassı epitelle döşelidir. Alveol köşelerinde lamina propriada düz kas bulunur.(sfinkter)
• Alveoler kanalların distalinde düz kas yok olur. Elastik ve kollagen lifler destek oluşturur.
• Atrium-alveol keseleri-alveoller ,elastik ve retiküler liflerle sarılıdır. Elastik lifler genişlemeyi sağlar, retiküler lifler aşırı gerilmeyi ve yırtılmayı önler.

Alveoller:

• Keseciklerdir.Gaz değişimini gerçekleştirirler
• Alveol duvarı; Tip I ve Tip II pnömositler vardır.
• Tip I pnömositlerde gaz değişimi gerçekleşir.
• İnteralveoler septumda; kapillerler, fibroblastlar, makrofajlar, mast hücreleri, kollagen ve retiküler lifler bulunur.
• Kapillerler ve bağ dokusu matriksi interstisyumu oluşturur.

Tip I Alveoler Hücreler:

• İnce kısımda sürfaktan dönüşümünde görevli pinositotik veziküller bulunur.
• Tip I pnömositlerde gaz değişimi gerçekleşir.
• Kan hava bariyerini oluşturan elemanlardan biridir.
• Tip I alveoler hücrenin sitoplazması
• Tip I hücre ile endotel hücresinin kaynaşmış bazal membranı
• Kapiller endotel hücresininsitoplazmasından oluşur.

Kan-Hava Bariyeri:

Tip II Alveoler Hücreler:

• Kübik hücrelerdir.
• Tipik salgı hücreleridir. Mitokondri, gER, golgi, lameller cisimcikler ve mikrovillusları bulunur.
• Pulmoner Sürfaktan salgılarlar.
  • • Yüzey gerilimini düşürür-inspirasyon kolaylaşır.
    • Ekspirasyonda alveoller kollabe olmaz.
    • Prematürelerde sürfaktan eksikliğine bağlı hiyalen membran hastalığı görülür.
    • Bakterisidal etki gösterir.

Aveoler Makrofaj (Toz hücreleri):

• Alveoler septumda bulunur.Monositlerden kaynaklanır.
• Alveol lümenindeki partiküller Tip I hücrelerinin pinostatik vezikülleri ile makrofajlara iletilir.

Kalp Yetmezliği Hücreleri:

• Konjestif kalp yetmezliğinde alveollerdeki eritrositler makrofajlar tarafından fagosite edilir.
• Hemosiderin içeren bu hücrelere kalp yetmezliği hücreleri denir.

Septumdaki Diğer Hücreler:

• Fibroblatlar: Tip I ve tip III kollagen, elastik lifler ve glikozaminoglikanları sentezler ve salgılar. Parankimanın %15-20’si kollagen.Tip I-hava yolları ve plevrada, Tip III-alveollerde bulunur.

Akciğer fibrozisi- kollagen artışı

Eksikliği- amfizem

• Mast hücreleri
• Kontraktil hücreler– alveol bazal yüzünde bulunur.Aktin ve miyozin içerir.
• Bronşiol
• Küçük Arter
• Alveoller
• Alveoler porlar:Basıncı eşitler, kollateral hava dolaşımını sağlar.

Akciğer:

Alveol Epitelinin Yenilenmesi:

• Tip II hücreler mitotoik aktiviteye sahiptir. Tip I hücrelere dönüşerek rejenerasyonu sağlarlar.

Plevra:

• Visseral ve pariyetal yapraklar hillumda birleşir.
• Kollagen ve elastik lifler içeren ince bağ dokusu ve mezotelden oluşur.
• Visseral plevranın lifleri parankimada devam eder.

Lenf Damarları:

• Bronş ve pulmoner damarları izler. İnterlobüler septumda bulunur ve hillumdaki lenf düğümlerine açılır.Buna derin ağ denir.
• Visseral plevrada yüzeyel ağ oluşur ve lenf damarları hiluma ilerleyerek interlobüler sepuma girer ve akciğer dokusuna girer.
• Lenf damarları alveoler kanalların distalinde bulunmaz.

Akciğerlerin Kan Damarları:

• Venüller hava yollarından uzağa interlobüler septuma girer-venler bronş ağacını izler ve hiluma ulaşır.
• Besleyici damarlar respiratuar bronşiollere kadar dağılır burda pulmoner arterlerle anastomozlaşır.